Dava ve cezalarda zamanaşımı süresi nedir? Aile, ceza, iş, borçlar ve miras hukukunda dikkat edilmesi gereken zamanaşımı süreleri neler? Avukat Elvan Kılıç bilgilendiriyor.
Zamanaşımı; kanunların kişilere tanıdığı hakların, getirdiği yaptırımların yerine getirilmesi için kendilerine belirlenen sürelerin aşılmasını ifade etmektedir. Bir diğer deyişle bir hak, kanunda öngörülen sürede yerine getirilmediğinde hukuk düzeninde birtakım sonuçlar doğmaktadır. Zamanaşımı ve hak düşürücü süre bu sürelerdendir. Birey, kendisine kanun tarafından belli bir süre ile tanınan hakkı için gerekli mercilere başvuramazsa o hakkı kullanamaz, bu duruma zamanaşımı denmektedir.
Zamanaşımı, hukukumuzda sıkça karşılaşılan bir hukuk terimidir. Zamanaşımı bir defidir, yani savunma fırsatıdır. Karşı taraf bu defiyi yani savunma fırsatını kullanarak karşı tarafın hakkını kullanmasına engel olabilir. Bununla birlikte zamanaşımı bir borcu sona erdirmez, sadece borçluya ödemekten kaçınma hakkı verir. Borçlu zamanaşımına rağmen borcu öderse bu geçerli bir ödemedir ve bu ödemenin iadesini isteyemez. Ayrıca dava veya icra takibinde zamanaşımını ileri sürmeyi ihmal ederek borcu öderse veya borcun olmadığı, ödendiği, miktarının az olduğu gibi borca ilişkin itirazlarda bulunursa, sonradan zamanaşımı olgusunu ileri süremez.
Zamanaşımı kavramı davadan davaya, hukuki ihtilafın durumuna göre değişir.