Taşbaşı Sohbetlerinde 12 Eylül Darbesi Masaya Yatırıldı
AV. TÜRKMEN: O GÜNLERİ UNUTMAM MÜMKÜN DEĞİL
Altınordu Belediyesi, her hafta farklı bir konunun masaya yatırıldığı ‘Taşbaşı Sohbetleri’ serisinde bu hafta 12 Eylül Darbesi sanıklarının avukatlığını yapan Haluk Türkmen’i ağırladı. Duygusal anların yaşandığı söyleşide Türkmen, “O günleri unutmam mümkün değil” dedi.
Altınordu Belediyesi’nin Ordu’nun kültür ve sanat hayatına yeni bir soluk getirdiği ‘Taşbaşı Sohbetleri’, her hafta sanatseverleri bilgi ve ilham dolu buluşmalarda bir araya getirmeye devam ediyor. Taşbaşı Mahallesi tarihi Menekşe Sokak’ta yer alan ve kültürel etkinliklerin merkezi haline gelen Sanat Kafe’nin ev sahipliğinde yapılan söyleşilerin bu haftaki konuğu Av. Haluk Türkmen oldu. ‘12 Eylül Davalarından Anılar’ başlığıyla İbrahim Dizman’ın moderatörlüğünde gerçekleştirilen söyleşide yüzlerce kişinin avukatlığını yapan Haluk Türkmen, gözaltı ve yargılama aşamalarında yaşananların yeniden gündeme taşıyarak, davaların perde arkasına ve hafızalarda iz bırakan detaylara ışık tuttu. Söyleşiye Altınordu Belediye Başkanı Ulaş Tepe ve çok sayıda vatandaş katıldı.
“12 EYLÜL’DEKİ YARGI SÜRECİ BUGÜNKÜNDEN İYİYDİ”
“12 Eylül gibi bir açmazın içerisinden geldik bugün bir benzerini yine yaşıyoruz” diyerek konuşmasına başlayan Türkmen, “Özellikle yargı kıskacındaki Türkiye’min, geçmişiyle bugününü karşılaştırdığımda inanın 12 Eylül’ün mahkemelere intikal ettikten sonraki yargı süreci çok daha bugünkünden iyiydi. 12 Eylül’de insanlar gerçekten çok mağdur edildi. Çok eziyetler çekti. Özellikle gözaltına alındıkları ve gözaltı süresinin 90 gün olduğu süreçte çok ciddi işkencelere maruz kaldılar. İddianameler 1982 yılında yazılmasından dolayı bir nevi gözaltındaki işkenceleri tutuklukta yine farklı biçimlerde geçirdiler. Ancak şunu söyleyeyim; yargılama aşaması başladıktan, dosya mahkemeye intikal ettikten sonra yargı ayağında sıkıntı çekmedim. Her türlü olgunluğu, her türlü kolaylığı yargıçlar bize sağladılar” diye konuştu.
Av. Haluk Türkmen’in konuşmasından satırbaşları şöyle:
“FİKRİ SÖNMEZ’İN VÜCUDU BU YÜKÜ KALDIRAMADI”
Fikri Sönmez, çok ciddi işkenceler gördü. İşkencelerini de kum torbalarıyla yapmışlar. Kum torbalarıyla yapılan işkencelerde vücudun dış yüzeyinde izler gözükmüyor. Ama o kum torbasının burulduğu alanlardaki iç organlar ciddi oranda harap oluyor. Fikri Sönmez’in ölümünün nedeni de bu işkencelerdi. Son 2 yılında sıvıyla besleniyordu. Ağırlıklı olarak da sütle besleniyordu. Yanılmıyorsam 1985 yılının mayıs ayında ne yazık ki vücut bu yükü kaldıramadı ve Amasya Cezaevi’nde vefat etti.
“KARAR YAZIMI 1,5 YIL SÜRDÜ”
Fatsa Dev Yol Davası baya yoğun sanık sayısına sahipti. İlk iddianamesi 681 kişiyle açıldı. Daha sonra ek iddianameyle 851 yükseldi. Sonraki süreçlerde birleşen dosyalarla sanık sayısı 1023’e yükseldi. Bu sanıklardan 353’ü benim müvekkilimdi. Bireyler hakkında ayrı, olaylar hakkında ayrı dosyalarımız vardı. Bu davada 99 olay vardı. Bu olaylar ayrı ayrı irdelendi, ayrı ayrı tanıklar dinlendi, keşifleri yapıldı. Süreç tamamlanmaya çalışıldı ama tamamlanamadı. Şöyle tamamlanamadı; 1988 yılının nisan ayında karar verildi. 29 idam, sayısız örgüt üyeliği cezası verildi. Ancak karar yazımı 1,5 yıl sürdü. Kararı biz temyiz ettik. Yargıtay’dayken dosya 1991 yılında çıkarılan Terörle Mücadele Yasası’ndaki değişikle af getirildi. Yargıtay bu yasa çıktıktan sonra dosyayı incelmeden tekrar mahkemelerine iade etti. Bu uygulama sonrası tutuklu sanıklar tahliye edildi. 91 yılında Fatsa Davasında tutuklu kalmadı.
“ZARAR GÖRENLER, GÖRDÜKLERİ ZARARLA KALDILAR”
Yargıya intikal eden ve yargılaması hemen başlayan davlardan bir tanesi Aybastı Dev Yol Davasıydı. En erken başlayan ve en erken biten davalardan birisiydi. 1,5 sene civarında yargılama sonrasında Erzincan’da davayı sonlandırdılar. Aybastı davasının sanıklarından 14’ünün hakkında idam kararı verildi. Bu 14 sanığın 7 tanesini benim müvekkillerim oluşturuyordu. O günleri unutmam mümkün değil. Hepsiyle daha önceden tanıştığımız, hatta arkadaş olduğumuz sanıklar vardı. Onlar hakkında idam kararı verilmesi beni o kadar üzdü ki, yerde miyim, gökte miyim anlayamadım. O gece Erzincan’dan Ordu’ya dönemedim. 1984 yılında bozuldu dava. Sonrasında zaman içerisinde yasalardaki birçok değişikler, af, infaz yasalarındaki değişikliklerle bu idam cezaları uygulanamadan 10 yıllık cezalara dönüştü. Özellikle 1991 yılında çıkartılan af yasasıyla idam cezaları 10 yıla, müebbet hapis cezaları 8 yıla, sair cezalar da 5’te 1 oranında indirime tabi oldular. Dolayısıyla o dönemin bu tür siyasi davalarında ciddi anlamda zarar görenler, gördükleri zararla kaldılar.
“SELÇUK HAZİNEDAR’IN SAVUNMASININ ARDINDAN İŞKENCE KONUSUNDA SUÇ DUYURUSUNDA BULUNULDU”
Aybastı Davasının bir bölümü Çorum’da görüldü. Çorum Spor Salonu’ndaki duruşma sırasında Selçuk Hazinedar’ı yeni yakalamışlardı. İfadelerinin alınması sonrasında mahkemeye çıkaracaklardı. Çıkardılar da ama o süreçte Selçuk Hazinedar’ın ismini dahi söyletememişler. Düşünün, o kadar çok işkence yapmışlar ki, mahkeme huzuruna çıktığında sırtında bir palto gibi omuzlarına koydukları giyişi vardı. Kollarını o paltonun içerisinden geçirememiş. Kolları tutmuyor, ayakta zor duruyor. Mahkeme heyeti, ‘Oğlum sorgu sırasında ismini dahi söyleyememişsin, niye böyle bir şeye kalkıştın’ diye sordu. ‘Ben onlara inanmıyorum. Onlara ifade vermeyeceğimi de söyledim. Mahkemede ifade vereceğimi söylemiş olmama rağmen bana çok işkence yaptılar. Durumum da bu’ dedi. Anlatmaya başladı. O anda kendi ihtiyaçlarını karşılayamaz durumdaydı. Arkadaşları tarafından yardımcı olunuyordu. Tuvalet ve yemek ihtiyacını dahi kendisi karşılayamıyordu. Nitekim ifadesine daha başlayamadan orada yığıldı kaldı. Salonda hazır bulunan askeri doktorlardan birisi tarafından hemen müdahale edildi. Hastaneye kaldırıldı. Mahkemeye o askeri doktor tarafından rapor sunuldu ve ‘ciddi işkence izleri var’ denildi. Bununla ilgili ek bir soruşturma yapılması gerektiği talebinde bulundu ve mahkeme heyeti o günkü ara kararıyla birlikte işkence konusunda suç duyurusunda bulundu. Ardından o işkenceyi yapanlar da daha sonra yargılandılar.
